يکشنبه ۰۹ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
نقدی بر آرای مهران صولتی(جامعه شناس و معلم):
در مورد حضور مردم در انقلاب ۵۷ عبارت مشهوری وجود دارد؛ آن‌ها می‌دانستند که چه نمی‌خواهند، ولی نمی‌دانستند که چه می‌خواهند! این عبارت دستمایه مهران صولتی شده تا با مطرح کردن کردن دوگانه‌هایی متعارض (مادیات همراه با معنویات، جمهوریت همراه با اسلامیت، تجدد همراه با تدین) به نابجایی و غیر ضروری بودن انقلاب اسلامی در ایران بپردازد. آمچیزی که صولتی در بیان آن قاصر بوده یا بدان کم توجهی کرده است. بحث الگو‌های توسعه‌ای و تمدنی مورد نیاز برای انقلاب بواسطه حضور فقه پویا و فاصله گیری از فقه سنتی است. سولتی به جریان چند گامی انقلاب‌ها برای طی شرایط گذار و رسیدن به مرحله تثبیت هم توجهی نداشته است. در واقع، برداشت او از انقلاب، تحقق مدینه فاضله است. همان القائیات نادرستی که بعضا در قالب انحرافات ایدئولوژیک مطرح می‌شود. در نگاه ما، انقلاب قائدتا اقدامی چندگامی یا چند مرحله‌ای بوده، نیازمند بهره گیری از فقه پویا برای اتصال سه بعد جمهوریت، اسلامیت و انقلابی گری در قالب‌های توسعه‌ای و تمدنی است و برای ممانعت از انحرافات، ریزش‌ها و رویش‌های خاص خودش را دارد. انقلاب‌های دینی (نظیر انقلاب ایران) باید در مقابل چالش ها، آسیب‌ها و انحرافات، حساسیت خود را تا لحظه آخر متصل به مرحله تثبیت حفظ کنند و مانع برهم خوردن تعادل سه بعد جمهوری، دینی و انقلابی گری خود باشند.
کد خبر: ۳۹۴۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۵
درگذشت استاد فلسفه ایرانی در لس آنجلس؛
سیدجواد طباطبایی، فیلسوف و نویسنده ایرانی، شب گذشته در سن ۷۷ سالگی در بیمارستانی در لس‌آنجلس درگذشت. ایشان در جامعه آکادمیک ایرانی با نظریه پردازی در اندیشه سیاسی ایران و تاریخ نگاری در اندیشه سیاسی غرب شناخته می‌شد. آثار پربار و حلقه موافقان و مخالفان کثیر او بر کسی پوشیده نیست. طباطبایی، بدون هیچ‌گونه تردیدی، یکی از بزرگ‌ترین اندیشه‌ورزان معاصر ایرانی است که همین امر لزوم پرداختن به دوران حیات، آثار، افکار و اندیشه‌هایش را دو چندان ضرورت می‌بخشد.اندیشه‌های سید جواد طباطبایی هواخواهان زیادی در میان دانشگاهیان و حتی عامه مردم پیدا کرده است. دایره ارادات نزدیکان به او به اندازه‌ای بوده که حتی مفهوم «حلقه سید جواد» یا «حلقه ایرانشهری‌ها» بر آن‌ها اطلاق شده است. در مقابل اندیشه سیاسی سید جواد، منتقدان بسیاری نیز داشته و دارد. از جمله انتقادات مطرح بر نظریه سیاسی سید جواد طباطبایی در دهه‌های اخیر در محور‌هایی همچون، محافظه‌کاری، نزدیک بودن تئوری‌های ناسیونالیسم افراط‌گرا (فاشیسم)، عدم انطباق با تحولات زمانه جدید، ناهمخوانی با زیست در خاورمیانه، طردگرا بودن گفتمان او، روشن نبودن منابع تحقیق، عدم انطباق اندیشه ایران‌شهری با واقعیت‌های جامعه ایرانی و غیرمنصفانه بودن دیدگاه او نسبت به مصلحان و روشنفکران دینی قابل جمع‌بندی است.
کد خبر: ۳۸۶۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۱
مصطفی کواکبیان:
کواکبیان عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ما در نسل جنگ یک روحیه شهادت طلبی را داشتیم در صورتیکه در نسل جدید چنین روحیه‌ای وجود ندارد و نسل فعلی مطالبات دنیوی بیشتری دارند و متمرکز بر زندگی و آزادی در زندگی است. عضو شورای مرکزی اتحادیه دانشگاه‌های غیردولتی و مدیرمسئول پایگاه خبری غیردولتی نیوز در نشست دانشگاه‌ها و راه‌های برون رفت از مشکلات وقایع اخیر اظهار داشت: دست اندرکاران دانشگاه‌ها باید برخورد پدرانه و محبت آمیز با دانشجویان داشته باشند.
کد خبر: ۳۸۵۷۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۷
آیا دو فیلسوف نقطه مقابل یکدیگرند؟
ما نباید میان امام خمینی به عنوان یک حکیم سیاسی و علامه طباطبایی به عنوان یک حکیم اجتماعی، «تعارض» فکری قائل شویم. بلکه این دو «تمایز» دارند. تمایز به معنای تعارض نیست. البته که این مساله نمونه‌های مشابهی را نیز در دوران مختلفِ فلسفه و حکمت داشته است. شاید برجسته‌ترین نمونه آن ارسطو و افلاطون بوده‌اند. افلاطون بیشتر فیلسوفی نظری و تئوریک است، اما ارسطو، فیلسوفی عملیاتی است.
کد خبر: ۳۸۵۵۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۰۵
وضعیت دین در نیم قرن اخیر؛
صدیقه وسمقی، نویسنده و اسلام‌پژوه گفت: روشنفکری دینی نتوانسته است به پرسش‌ها پاسخ دهد. سرعت و روند حرکت مردم بیشتر از سرعت حرکت روشنفکری دینی بوده است. دین سنتی هم حرکت جدی و چشمگیری نداشته است و در بحران‌ها یا در کنار قدرت سیاسی بوده است و یا سکوت کرده است. روشنفکری دینی هم به نظر من خیلی دست به عصا حرکت کرده و پاسخ خیلی قانع‌کننده‌ای به نسل امروز و فردا نمی‌تواند بدهد.
کد خبر: ۳۸۳۱۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۵
نقد و تجدیدنظر دینی؛
روشن است که نقد یک نظریه و اعلام ناسازگار بودن آن با اسلام به هیچ وجه به معنای تکفیر صاحب آن نظریه نیست. ادعای ناسازگاری یک نظریه با اسلام غیر از ادعای خروج صاحب آن نظریه از اسلام است؛ دومی همان تکفیر اصطلاحی است، اما اولی نقد و داوری درباره‌یِ یک نظریه است، فارغ از اینکه صاحب نظریه کیست و چه دینی دارد. این یکی از حقوق مسلم هر اسلام‌شناسی است که نظریه‌ای را نقد و آن را سازگار یا ناسازگار با اسلام اعلام کند، مگر اینکه کسی اهل تصویب باشد و برای اسلام حقیقت و واقعیتی ورای فهم انسان‌ها قائل نباشد، بلکه آن را برساخته‌یِ انسان‌ها بداند، که در این صورت اصولاً اسلام‌شناسی و ارائه‌یِ قرائت جدیدی از اسلام نیز معنای محصلی نخواهد داشت.
کد خبر: ۳۸۳۰۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۳
یادداشت نرگس سوری؛
وبر تأکید می‌کند که جامعه‌شناس نه می‌تواند شاه-فیلسوف افلاطونی باشد و نه یک پیامبر. در نتیجه گزاره‌های هنجاری و اخلاقی را تنها می‌توان در مذاهب ایجابی جستجو کرد. زیرا از نظر وبر اگر جایی بتوان جزمیات و اصول قطعی را یافت جز در قلمرو الهیات نخواهد بود و علم هرگز نخواهد توانست جزمیاتی برای زندگی بشر بدو ارزانی دارد. از این جهت وبر خطاب به آکادمیسین‌هایی که نمی‌توانند سرنوشت محتوم علم مدرن را بپذیرند و آلام و اضطراب‌های برآمده از چنین تعارض ارزشی را برتابند می‌گوید: به آغوش پر مِهر کلیسا بازگردید و بدانید که در آستانه آن برای اینکه به جزمیات و یقینیات مطلوب خود دست یابید باید در وهله اول عقل خود را قربانی کنید.
کد خبر: ۳۸۳۰۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۲
پاسخ عماد افروغ به یک ادعا؛
عماد افروغ گفت: مخالفت علامه طباطبایی با نهضت اسلامی است و اینکه اولین شهید این نهضت اسلام خواهد بود. آیا ایشان با اصل نهضت اسلامی مخالف بودند یا با مشاهده برخی رویداد‌ها و حوادث به این موضع رسیده اند؟ اگر مورد اول باشد، یعنی اینکه با اصل نهضت اسلامی مخالف باشند، خلاف اسلام و تاریخ اسلام و نهضت اسلامی صدر اسلام است و قابل نقد جدی است.
کد خبر: ۳۷۷۹۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۹
محمد علی عسگری؛
روشنفکران دینی پیش از انقلاب مرتکب یک اشتباه ناخواسته و بزرگ شدند که اگر از آن درس‌های کافی گرفته نشود می‌تواند به شکلی دیگر دوباره تکرار گردد. هنوز فراموش نکرده ایم که در دهه‌های چهل و پنجاه با رونق گرفتن و گسترش فعالیت گروه‌های مارکسیستی برخی از روشنفکران مسلمان نیز بر آن شدند تا به اسلام لباسی نو پوشانده و هم تراز با گفتمان مسلط آن روزگار از آن دفاع کنند. درهمین پیوند بودکه یک باره سخن از ایده ئولوژی اسلامی، تشکیلات و سازماندهی حزبی، جامعه بی طبقه توحیدی، حاکمیت جبری و تاریخی طبقه مستعضف، دیالکتیک توحیدی، رهبری امت و تعمیم امامت، اقتصاد توحیدی و بانکداری اسلامی و ... سخن به میان آمد.
کد خبر: ۳۶۹۷۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۷
حکومت دینی؛
فهمی جدعان در کتاب «المحنه» از یک نوع دیالکتیک سخن می‌گوید که قابل تامل بوده و او آن را «دیالکتیک دینداری و سیاستمداری» می‌نامد. به گفته او این دیالکتیک در اسلام و بخصوص حکومت‌های دینی امری ناگزیر بوده و هردو سوی دولت- ملت را در مخمصه‌ای سخت گرفتار می‌کند. جدعان این بحث را از بطن تحقیق خود پیرامون مساله «خلق قرآن» در دوره مامون خلیفه عباسی بیرون می‌کشد و به آن وجهی فرا زمانی و فرا مکانی می‌دهد. چنانکه تصریح می‌کند «هرگونه حرکت اجتماعی که دراسلام رخ دهد، از ابتدا تا انتها، محکوم به لوازم این دیالکتیک خواهد بود. این مساله چنان شمول یابنده است که به این یا آن دوران از اسلام و یا حیات ملت – دولت‌های اسلامی بستگی ندارد».
کد خبر: ۳۶۸۰۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۷
در گفتگو با صادق حقیقت؛
تفاوت روشنفکری دینی و نواندیشی دینی در این است که روشنفکران دینی ، چون عقل متجددانه را حجت می‌دانند نیازی به اجتهاد به شکل حوزوی ندارند، اما نواندیشان دینی در گفتمان اصولگرایی معتقدند که اجتهاد ابزار فهم است بنابراین اگر من می‌گویم که جهاد ابتدایی در اسلام وجود ندارد طبق صناعت فقه باید استدلال کند که چرا وجود ندارد.
کد خبر: ۳۶۷۰۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۵
در پی درگذشت آرامش دوستدار؛
اندیشه دوستدار را می‌توان در نسبت با جریان فکری برخی از منوالفکران پسامشروطه تعریف کرد که علت اصلی عقب‌ماندگی جامعه ایران از قافله تمدن را تنها در بنیاد فرهنگ و اندیشه آن جست‌و‌جو می‌کردند و یکی از مهم‌ترین مولفه‌های این بنیاد فرهنگی نیز سنت «دینداری» جامعه ایران بود.
کد خبر: ۳۶۳۸۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۸
مقاله نظام بهرامی کمیل؛
خودبنیادی یا خودمختاری Autonomy به معنای توانایی برای تصمیم‌گیری و هدایت خود است. خودبنیادی را باید به صورت طیفی دید که سر دیگر آن دگربنیادی Heteronomy است. فرد، جامعه یا سیستمی خودبنیادتر است که خودش به آنچه فکر یا عمل می‌کند باور داشته باشد و در برابر تلاطم‌های بیرونی با ثبات‌تر باشد.
کد خبر: ۳۵۹۶۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۶
عاشورا؛
عبدالله بن عباس، شخصیت مهم و شناخته شده‌ای در تاریخ اسلام است که از او به عنوان نخستین و بزرگ‌ترین مفسر قرآن و «حبر أمت» یاد می‌شود. او نیز، چون پدرش عباس بن عبدالمطلب در عین حال که هوادار اسلام و دین محمد بود درهمان حال می‌کوشید تا موضعی مستقل داشته باشد؛ موضعی که میدانی برای مانور آن‌ها بین دو جبهه را فراهم می‌ساخت و موجب آن بود تا ابن عباس بین دو خط معاویه و علی و نوادگان آن‌ها در نوسان باشد.
کد خبر: ۳۵۵۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۹
دکتر محمدتقی فرجی؛
در جهان جدید که چالش هاى فرهنگی، به بهانه دوران گذار، و با بهاء توسعه تکنولوژى در صدد دور کردن بشر از معنویت و دورى انسان از اسلام است، شناخت پایگاه فکرى معاندین و شناساندن اردوگاه رسانه اى دشمنان از اصلى‌ترین وظایف روشنفکران دینى است. امروز تبیین صحیح دین و ترویج عالمانه دیندارى، ضرورتى اجتناب ناپذیر است. با توجه به پیشرفت خیره کننده تکنولوژى، پیشى گرفتن وصف ناپذیر اینترنت، فربهى مدرنیته و رونق بازار فضاى مجازى، ما باید علاوه بر دفاع از ارزش هاى دینى و معنوى، و استفاده بهینه از عرصه رسانه، تلاش مذبوحانه سرشاخه‌ها و سرورهاى شبکه هاى ضد دینى و ضد بشرى را شناسایى و خنثى نماییم.
کد خبر: ۳۵۰۸۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۵
اظهارات سروش درباره نظریه «دین و قدرت»؛
اظهارات سروش درباره نظریه «دین و قدرت» واکنش‌های زیادی را برانگیخت که از جمله آن‌ها نقد مفصلی بود که آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست از اساتید حوزه علمیه با عنوان «دین و حکمت» به رشته تحریر درآورد. چندی پیش عبدالکریم سروش در یادداشتی مبسوط به نقد نقد آیت‌الله علیدوست پرداخت. روز گذشته آیت‌الله علیدوست مجدداً یادداشتی مفصل در پاسخ به نقد نقد سروش به رشته تحریر درآورد.
کد خبر: ۳۳۳۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۷
علوم قرآنی؛
هفتمین هم‌اندیشی جایگاه مطالعات قرآنی در اعتلای علوم انسانی با عنوان «باز‌زایی الهیات در عصر پساکرونا» با حضور استادان رشته‌های مختلف علوم انسانی از دانشگاه‌های مختلف برگزار شد.
کد خبر: ۳۳۰۷۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
در ایران
در ایران سخن‌گفتن از ارنست کاسیرر بدون نام‌بردن از استاد یدالله موقن دشوار است. وی با ترجمۀ برخی آثار مهم کاسیرر به فارسی و نیز نگارش کتابی دربارۀ او، نشان داد که مدرنیته و ارزش‌های روشنگری- دموکراسی، حقوق بشر، آزادی، تکثرگرایی و غیره- تنها راه مقابله با دیکتاتوری است. کاسیرر این امکان روشنگری برای مقابله با دیکتاتوری را پیش از شروعِ جنگِ جهانیِ دوم گوشزد کرده بود، که غرق‌شدنِ روشنفکرانِ آلمانی در انواعِ ایدئولوژی‌های چپ و راست و نسبت‌دادنِ تمامِ ضعف‌ها و بدی‌های جامعۀ مدرن به نظامِ سرمایه‌داری و، بدتر از آن، به مدرنیته سبب شد که چشم روشنفکران خیلی دیر بر این امکانِ بازدارنده گشوده شود.
کد خبر: ۳۲۸۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۹
وقوع انقلاب ۵۷؛
مهران صولتی در متنی با عنوان انقلابی در جستجوی تمنای محال، اقدام به تحلیل ریشه‌های انقلاب اسلامی از دیدگاه‌های خاص نموده است. دیدگاه‌هایی که او را به استنتاجی بن بست گونه از خروجی‌های انقلاب سوق داده و با نادیده گرفتن پیامد‌ها و اثرات چند لایه گی انقلاب، نویسنده را به سیاه گوگی به ظاهر واقع گرا، هدایت نموده است. اما شناسایی برخی از ریشه‌ها و تحولات، باعث کنار نهادن این تحلیل بن بست گرایانه و دوباره نگری هدفمند منجر به رویش‌ها و زایش ها، خواهد شد.
کد خبر: ۳۲۷۰۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۲
معلم خشونت!
حامد زارع در گزارشی با عنوان «چه کسی ایدئولوگ انقلاب ۱۳۵۷ بود؛ سروش یا داوری؟» نوشت: بیست سال پیش اکبر گنجی برای خشنودی عبدالکریم سروش و تقرب بیشتر به آستان استاد، در مقاله‌ای بی‌سر و ته، رضا داوری اردکانی را معلم خشونت نامید.
کد خبر: ۳۲۷۰۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۲